زَند وَهومَن یَسن یا تقسیر بهمن یسن از متونی است که در آن حوادث جهان پیشگویی شده‌است. همان‌طور که در متن کتاب تصریح شده، مطالب کتاب از ترجمه و تفسیر (زند)، ستودگر (سودگر) نسک و وَهومن یسن گرفته شده‌است. نام دیگرش «بهمن یشت» خوانده می‌شود، شامل رشته‌ای از حوادث است راجع به آیندۀ ملت و دین ایران که اورمزد وقوع آن‌ها را به زرتشت پیشگویی می‌کند. این پیشامدها، هر کدام در دورهٔ مشخصی اتفاق می‌افتد، دورهٔ ماقبل آخر که هنگام تاخت و تاز «دیوان ژولیده موی از تخمهٔ خشم» و اهریمن نژادان چرمین کمر است، در این دوره، زنگیان و آوارگان و فرومایگان سرزمین ایران را فرا گرفته، همه چیز را می‌سوزانند و می‌آلایند و تباه می‌کنند تا آنجا که روستای بزرگ به شهر و شهر بزرگ به ده و ده بزرگ به دودمانی مبدل می‌شود و از آن دودمان بزرگ چیزی جز مشت استخوان بازنمی‌ماند. این تغییرات قهقرایی نه تنها بر مردمان، بلکه بر جانوران و رستنی‌ها و عناصر طبیعت نیز طاری می‌گردد (زند و هومن یسن، صادق هدایت، پیش گفتار) در آغاز کتاب بنابر روایت ستودگر نسک که در کتاب نهم دینکرد نیز آمده‌ است چنین ذکر شده که اورمزد چهار دورهٔ جهان را که نماد هر کدام یکی از فلزات است در رؤیا به زرتشت نشان داد: زرین، سیمین، فولادین، و دورهٔ آمیختگی آهن (بافلزات دیگر). دورهٔ اول مصادف با دوران پادشاهی گشتاسب و ظهور زرتشت و دورهٔ دوم مصادف با پادشاهی اردشیر بابکان (بهمن اردشیر) و دورهٔ سوم مصادف با پادشاهی خسرو انوشیروان است. دوران چهارم دورهٔ حکومت دیوان ژولیده موی خشم نژاد است که مصادف با پایان هزارهٔ زرتشت به‌شمار آمده‌است. بهرام بن پژدو شاعر زراتشت نامه، مدعی است که کتاب خود را از روی نسخۀ پهلوی به شعر درآورده است. این کتاب در حدود ۱۲۷۸ میلادی نوشته شده که نسخهٔ بهمن یشت را ضمیمه کتاب خود می‌کند. دارمستتر تاریخ تألیف زند وهومن یسن را بین ۱۰۹۹ میلادی می‌داند. اما اصل زند یا شرح وهومن یسن در اواخر دورهٔ پادشاهی خسرو انوشیروان یا کمی بعد از آن از اوستا ترجمه شده‌است. زیرا از پادشاهان بعد ساسانی اسمی نمی‌برد. گویا منتخبات فعلی خیلی بعد از حمله اعراب به توسط نویسنده ای گردآوری شده که شرح تاخت و تاز و غارتگری آن‌ها را به‌طور مبهمی با هجوم سرکردگان تورانی مخلوط می‌کند. (زند وهومن یسن، صادق هدایت، صفحه ۱۲)