کتاب شاهزاده و گدا اثر مارک تواین کتابی است بسیار جذاب و پرارج که در خلال سطور آن نویسندۀ شوخ و بذلهگوی آمریکایی هزاران کنایه و استعارۀ پرمغز به کار برده است و نهتنها صحنههای تاریکی از تاریخ پنج قرن گذشتۀ بریتانیای کبیر را روشن ساخته، که زشتیها و پلیدیهای جامعۀ آن را نیز در این آیینهای صاف و روشن به خوانندگان نشان داده است. مارک تواین نویسندۀ توانا و شیرینکاری است که با قلمی سحار و آموزنده، هم جهانی را به لبخند وامیدارد و هم به تفکر و تأمل فرو میبرد.
مارک تواین در ۳۰ نوامبر ۱۸۳۵ در مرز ایالت میسوری آمریکا در روستای فلوریدا با کلبههای چوبی پراکنده به دنیا آمد. پدرش قاضی بخش و تاجری کوچک و اصالتاً اهل ویرجینیا بود که در کنتاکی درس حقوق خوانده و در همانجا به جین همپتون موخرمایی برخورده و با او ازدواج کرده بود.
محمد قاضی اولین مترجم کتاب شاهزاده و گدا در بخشی از مقدمۀ خود بر این کتاب نوشته است: «راز اشتهار و محبوبیت این نویسندۀ بزرگ در این است که بیش از هر نقاش چیرهدستی، در تجسم زندگی پر هیجان و پر حادثۀ عصر خود، هنرنمایی کرده و شدیدترین انتقادها را در لباس هزل و مطایبه، از اوضاع اجتماعی زمان خود به عمل آورده است. کشوری که مارک تواین در آن میزیست مانند هر جامعۀ دیگر انسانی از عوامل فساد و تباهی بینصیب نبود و هرچند در آن اوان، آمریکای شمالی چهار اسبه به سوی ترقی و تمدن و صنعت و هنر پیش میرفت، باز علل و موجباتی که تازیانۀ انتقاد را به دست نویسنده تیزبین و موشکافی نظیر مارک تواین بسپارد، به حد اکمل وجود داشت.»
شاهزاده و گدا | مارک تواین | ترجمۀ محمد قاضی | مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر [جعفری] | چاپ اول در انتشارات امیرکبیر: ۱۳۳۴